De impact van de COVID-19-uitbraak op de vastgoedmarkt in het eerste kwartaal van dit jaar is evident zo blijkt uit de nieuwste cijfers van internationaal adviseur Cushman & Wakefield. De adviseur vergeleek de ingebruikname van kantoren en bedrijfsruimten en de dynamiek op de vastgoedbeleggingsmarkt in het eerste kwartaal van 2020 met die in het eerste kwartaal van 2019. Uit de analyse blijkt dat de ingebruikname op de kantoren- en de bedrijfsruimtemarkt met respectievelijk 21% en 28% is gedaald en het beleggingsvolume met 21%. Voor de maand maart geldt zelfs een daling in de opname van respectievelijk 33% en 45% en een halvering (52%) van de beleggingsactiviteit. Cushman & Wakefield heeft voor deze analyse de cijfers vergeleken met de stand op hetzelfde moment vorig jaar (31 maart) exclusief eventuele na-meldingen waardoor een consistent beeld kan worden gegeven.
Frank van der Sluys, Head of Market Intelligence Cushman & Wakefield: “De impact van corona op de vastgoedmarkt is groot, maar het is ook belangrijk om naar ontwikkelingen te blijven kijken die al waren ingezet. Niet alles wordt veroorzaakt door corona. Op sommige markten stonden de seinen al op rood en de veranderingen die er op stapel stonden zullen nu versneld worden doorgezet en blijvend zijn. Denk daarbij aan kleinere kernwinkelgebieden of kantorenmarkten in randgemeenten. Op de markten waar alle seinen op groen stonden zal de impact tijdelijk zijn, zoals op de hotelmarkt in kernsteden of op logistieke hotspots. Eén ding is zeker: de huidige ontwikkelingen worden wel in ons collectieve geheugen opgeslagen, waardoor we blijvend anders naar de wereld en de manier waarop we wonen, werken, winkelen en leven gaan kijken.”
Kantorenmarkt
Sinds 2015 zorgde het positieve sentiment over de economie tot meer organisaties die anticipeerden op groei. De 1,4 miljoen m² kantoorruimte die in 2019 door verplaatsende organisaties is opgenomen, betekende een stijging van maar liefst 13% ten opzichte van 2018. De landelijke leegstand kwam met 8,3% uit op het laagste niveau sinds 2002. Op de meest populaire kantorenlocaties is de leegstand zelfs vrijwel opgedroogd. De COVID-19-uitbraak brengt een voorlopig einde aan deze trend met een daling van de ingebruikname op de kantorenmarkt van 21% in het eerste kwartaal van dit jaar ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar.
Meer dan corona
De terugval in marktdynamiek heeft meerdere oorzaken dan alleen corona. In de maanden januari en februari werden al lagere ingebruiknamecijfers geregistreerd. Dit als gevolg van schaarste aan beschikbaar kwalitatief hoogwaardig aanbod op de populaire kantoorlocaties waardoor organisaties zich moeilijker op de optimale locaties kunnen vestigen. De krimp in maart is daarentegen wel duidelijk sterker geweest dan in de voorgaande maanden.
Tot een stilstand komt het op de kantorenmarkt niet. Hoewel organisaties de focus verschuiven van herhuisvesting naar her-organisatie, lopen sommige huurcontracten gewoon af, zijn organisaties al eerder verplichtingen aangegaan en zal huisvesting vaker op de agenda staan als het over mogelijke kostenbesparing gaat. Wat de exacte impact over het hele jaar zal zijn is afhankelijk van het verloop van de uitbraak en de daarbij horende maatregelen vanuit het kabinet. In het meest gunstige scenario van het CPB duren de maatregelen 3 maanden wat perspectief geeft op herstel van de kantooropname in juni. Als dit zo is, zal de kantooropname naar verwachting voor heel 2020 uitkomen op circa 1,2 miljoen vierkante meter.
Bedrijfsruimtemarkt
Op de bedrijfsruimtemarkt (industrial en logistics) is in het eerste kwartaal van 2020 in totaal 28% minder bedrijfsruimte in gebruik genomen dan in het eerste kwartaal van 2019. Hierbij merkt de vastgoedadviseur op dat de ingebruikname in 2019 vooral in het eerste deel van het jaar sterk was, terwijl deze vanaf de tweede helft van het jaar terugliep als gevolg van handelsoorlogen en de PFAS- en stikstofproblematiek. De daling in het eerste kwartaal is dus niet volledig te wijten aan de coronacrisis, al zorgt deze wel voor een versterkt effect in maart.
Vastgoedbeleggingen
