Commercieel vastgoed (CRE) is waarschijnlijk niet het eerste waar u aan denkt als u het woord metaverse hoort. Per slot van rekening is commercieel vastgoed onroerend goed dat in de eerste plaats voor zakelijke doeleinden wordt gebruikt – en dat is gewoonlijk fysiek, niet digitaal. Grote bedrijven zetten echter hoog in op het idee dat de metaverse een plaats wordt waar vastgoedbeleggers, de bedrijven die vastgoed gebruiken en hun bezoekers meer tijd zullen gaan doorbrengen. Het is nog te vroeg voor conclusies, maar gezien de kansen die de metaverse vertegenwoordigt – van nieuwe inkomstenstromen en unieke merkervaringen, tot het verbeteren van ervaringen en het vastgoed zelf en het creëren van een geheel nieuwe manier van werken – zou dat best eens lucratief kunnen zijn.
WAT IS DE METAVERSE EIGENLIJK?
De term metaverse is complex en de inhoud ervan moet nog grotendeels worden vastgelegd. In het algemeen verwijst de term naar een nieuwe manier van informatie consumeren en interactie met virtuele representaties van mensen, plaatsen en dingen. De techniek achter de metaverse is gebaseerd op gamingtechnologie – dus in feite niet nieuw – maar de metaverse heeft wat van de game-elementen laten vallen. Het is eerder een ervaring waarin je je eigen avontuur kiest. Gewapend met een scherm, virtual reality- of augmented reality-apparaat en een internetverbinding kan iedereen de metaverse instappen (uiteraard in de vorm van een avatar) en door de nieuwe omgeving bewegen, nieuwe en unieke ervaringen opdoen, interactie hebben met virtuele objecten en, via gedeelde ervaringen, contact leggen met anderen, uit de omgeving of van waar ook ter wereld.
WAT BETEKENT DE METAVERSE VOOR COMMERCIEEL VASTGOED?
De metaverse is deels een weerspiegeling van de fysieke wereld. Beleggers kunnen er bijvoorbeeld percelen digitale grond kopen. Vraagt u zich af wie bij zijn volle verstand zou willen betalen voor de rechten op een virtueel stukje grond? Het blijkt dat er genoeg speculanten zijn – en vroege investeerders betalen ook grof geld. Volgens een aantal rapporten waren er in 2021 meer dan 65.000 grondtransacties in de metaverse met een totale waarde van 350 miljoen USD, waaronder 116 percelen die voor 2,5 miljoen USD zijn verkocht in de virtuele wereld 'Decentraland'. Blockchainbedrijf Tokens.com betaalde onlangs 1,7 miljoen USD voor een aandeel van 50% in Metaverse Group, een van de eerste virtuele vastgoedbedrijven op basis van NFT’s (zie “Wat is een NFT?”). Metaverse Group bezit een uitgebreide portefeuille met virtueel NFT-vastgoed in metaversegemeenschappen als Decentraland en The Sandbox. Het bedrijf biedt ook diensten voor vastgoedontwikkeling, vastgoedbeheer en marketing.
Wat is een NFT?
Een Non-Fungible Token, ofwel NFT, is een soort digitaal, verhandelbaar bezit dat zaken uit de fysieke wereld vertegenwoordigt, zoals een kunstwerk of vastgoed. Een NFT heeft een unieke digitale identificator die is vastgelegd in een blockchain en daarom niet kan worden gekopieerd of vervangen – er is er maar één van. Wat commercieel vastgoed betreft: elk stuk grond in de metaverse wordt vertegenwoordigd door een NFT, dat vervolgens op de vrije markt kan worden verkocht.
Beleggers die digitaal vastgoed kopen rekenen erop dat ze, zodra ze een stuk digitale grond bezitten, dit kunnen verhuren of virtuele advertenties kunnen verkopen, vergelijkbaar met de manier waarop online adverteren werkt – dat wil zeggen, zoals adverteerders populaire websites betalen om reclame aan bezoekers te tonen. Op dezelfde manier kunnen eigenaren van digitale grond in de metaverse reclamezuilen, billboards of toplocaties verhuren aan grote merken die willen adverteren.
Voor eigenaren en ontwikkelaars van vastgoed in de fysieke wereld staat de metaverse voor een ander soort kans. Door te analyseren hoe mensen zich in de virtuele wereld gedragen, hebben CRE-beleggers toegang tot een schat aan informatie over wat mensen doen en hoe lang. Eigenaren, beleggers en ontwikkelaars kunnen deze kennis vervolgens toepassen op fysiek vastgoed. Ze kunnen bijvoorbeeld een werkplek met bijbehorende voorzieningen plannen op basis van inzichten uit de metaverse. Door dit soort toepassingen van de metaverse kunnen ontwikkelaars hun risico verkleinen en gedurfdere stappen nemen bij het creëren van een gebouwde omgeving.
Betekenen deze aankopen van virtuele grond investeringskansen zoals bij fysiek commercieel vastgoed het geval is? Op dit moment is dit niet waarschijnlijk aangezien er nog zoveel moet worden vastgelegd met betrekking tot de wetgeving en rechtsbevoegdheden die op transacties in de metaverse van toepassing zijn. Maar mogelijk komt dat ooit, aangezien organisaties als het Metaverse Standards Forum grote bedrijven inschakelt om een aantal van deze richtlijnen te helpen vaststellen, teneinde gebruikers te beschermen en een positieve ervaring te waarborgen.
VOOR MERKEN IN DE METAVERSE DRAAIT HET ALLEMAAL OM ERVARING EN KLANTINZICHTEN
Terwijl CRE-beleggers vooralsnog vanaf de zijlijn toekijken, biedt de metaverse wel al kansen voor andere CRE-spelers. Grote retailers en merken kijken nu al naar de metaverse in de hoop een plek te creëren die mensen willen bezoeken voor een unieke ervaring. We zagen al grote merken die virtuele etalages creëren zodat bezoekers kunnen kennismaken met hun producten, promoties en diensten. Of het nu Estee Lauder is die deelneemt aan een modeshow in de metaverse, of Fortnite dat een concert van Ariana Grande sponsort: waar het om gaat is bezoekers aantrekken en hen een reden geven om terug te komen.
Dat gezegd hebbende is de metaverse geen vervanging van de gebouwde omgeving. Het is eerder zo dat het fysieke locaties versterkt en aanvult, en merken proberen via de metaverse een plaats te veroveren bij een nieuw publiek. Klanten kunnen er de nieuwste spijkerbroeken proberen, sneakers customizen of pronken met de nieuwste zonnebril – en vervolgens hun favoriete kledingstukken als NFT kopen voor de garderobe van hun avatar. Dit is waar de metaverse en het echte leven elkaar ontmoeten, want deze artikelen kunnen ook in de fysieke wereld worden gekocht. Doordat het koopgedrag in een virtuele wereld zichtbaar wordt gemaakt, biedt de metaverse merken ook een enorme hoeveelheid retailinformatie, waardoor zij beter kunnen anticiperen op het gedrag van kopers in de fysieke wereld. Deze innovatie biedt fysieke bedrijven inzichten waarover hun online tegenhangers al meer dan tien jaar beschikken.
DE OFFICEVERSE
Voor vastgoedgebruikers, met name voor organisaties die kantoorruimte gebruiken, kan de metaverse een nieuwe werkplekervaring mogelijk maken. Het zogenaamde Officeverse is een mogelijke oplossing voor het getouwtrek tussen kantoorpersoneel dat de flexibiliteit wil om vaker op afstand te werken en bedrijven die hun medewerkers liever op kantoor hebben. De Officeverse is een besloten virtuele ruimte waarin de kantoorervaring voor de medewerker wordt nagebootst. Ruimten zijn in 2D of 3D beschikbaar, en beide hebben eigen voordelen voor zowel bedrijf als medewerker. De Officeverse kan bijvoorbeeld ongeplande vergaderingen faciliteren en het “koffieautomaateffect” vervangen door spontane interactie tussen medewerkers aan te moedigen. Voor de medewerker die op afstand werkt, maar ook voor de hybride medewerker die niet iedere dag op kantoor is, kunnen deze interacties bijdragen aan een gevoel van verbondenheid met collega’s en met het bedrijf zelf. Voor het bedrijf kunnen deze momenten tal van positieve resultaten opleveren, of het nu gaat om cultuurvorming, positieve ervaringen van medewerkers of spontane ideeën. Wanneer medewerkers in de Officeverse komen werken, hebben ze contact met vertrouwde collega’s. Maar misschien nog wel belangrijker: ze kunnen ook nieuwe collega’ ontmoeten, hun netwerk uitbreiden en nieuwe mogelijkheden voor mentorschap vinden. Al deze interacties dragen in positieve zin bij aan de ervaring van nieuwe medewerkers tijdens die belangrijke eerste weken na indiensttreding.
De metaverse biedt ook een haalbare aanpak om een eerlijker speelveld te creëren voor diverse categorieën medewerkers die zich op de fysieke werkplek mogelijk benadeeld voelen. Denk bijvoorbeeld aan werkende ouders, collega’s met een handicap, medewerkers met een lange reistijd of medewerkers met gezondheidsproblemen. De metaverse vergroot niet alleen hun gevoel dat ze volwaardig meedoen – bijvoorbeeld doordat ze terloops bij een senior leidinggevende kunnen binnenlopen of kunnen deelnemen aan een geplande vergadering in een virtuele vergaderzaal in plaats van moeten inbellen bij een fysieke vergadering – maar kan mensen ook de mogelijkheid bieden zich op de werkplek te laten zien zoals zij gezien willen worden.
WAT BRENGT DE TOEKOMST VOOR DE METAVERSE EN CRE?
Hoewel de precieze toekomst van de metaverse nog onzeker is, grijpen nieuwsgierige en ambitieuze speculanten hun kans om deze digitale wereld te omarmen, bestuderen merken hoe het de ervaringen van de fysieke wereld kan aanvullen, en onderzoeken grote werkgevers hoe het onderdeel kan zijn van de toekomstige werkplek. Hoeveel impact de metaverse zal hebben op commercieel vastgoed en hoe snel dit zal gebeuren, zijn twee van de grote vraagtekens.
Voor nu kunt u overwegen om de eerste voorzichtige stappen te zetten. Maak een profiel aan in een virtuele wereld. Creëer een wallet. Koop enkele NFT’s. Verken winkels. Probeer met collega’s bijeen te komen in een virtueel kantoor – er zijn enkele gratis opties. De echt dapperen onder ons kunnen misschien wat grond kopen. Uiteindelijk is zelf ervaren de beste manier om de metaverse en de mogelijkheden ervan te leren begrijpen. Op die manier blijft u zeker een stap voor op de rest.
