Uit cijfers van internationaal vastgoedadviseur Cushman & Wakefield blijkt dat de opname van nieuwe kantoorruimte over de eerste drie kwartalen van 2023 is uitgekomen op 468.000 m². Daarmee ligt de geregistreerde transactiedynamiek ongeveer een vijfde lager dan aan het einde van dezelfde periode vorig jaar (-21,7%)
Twee derde van de in 2023 verhuurde vierkante kantorenmeters bevond zich in de vijf grootste steden, waarbij Amsterdam een absolute koploper is met een opname a 170.000 m². Een vertegenwoordiging van maar liefst 36% van de totale Nederlandse transactiedynamiek. Dit relatief hoge opnamecijfer kan voornamelijk worden toegeschreven aan de gelijktijdige beschikbaarheid van nieuwe, hoogwaardige kantoorruimten op strategische locaties binnen de stad. Het is opvallend dat veel organisaties die in 2023 besloten naar kantoren in Amsterdam te verhuizen, al in de stad waren gevestigd.
Enkele opvallende verschuivingen zijn onder andere de beslissing van ING om te tekenen voor de huur van 31.500 m² in het door NSI nieuw te realiseren pand Laanderpoort en het feit dat het hoofdkantoor van Philips de Breitnertoren nabij het Amstelstation verruilt voor het momenteel in herontwikkeling zijnde PI59 pand aan de noordzijde van de Zuidas (17.000 m²). In het recent opgeleverde EDGE Stadium heeft online whiteboard-platform Miro getekend voor 10.000 m² kantoorvloer. Salesforce verhuist vanuit The Edge naar EDGE Stadium en zal ongeveer 6.400 m² in gebruik nemen. De keuze voor de huur van 7.800 m² in The Pulse door de Boston Consulting Group, afkomstig uit het SOM-gebouw, onderstreept nog maar eens het lokale verplaatsingskarakter van de Amsterdam kantorenmarkt.
In vergelijking met de pre-coronajaren 2018 en 2019 blijft de vraag naar kantoorruimte dit jaar tot nu toe steken op ongeveer de helft, met respectievelijke dalingen van 54% en 48%. De post-coronajaren 2021 en 2022 tonen ook aanzienlijk lagere opnamecijfers, wat wijst op een blijvende trend in de kantorenmarkt, met name richting hybride werken. Hoewel dit in sommige steden kan leiden tot een afname van de bezettingsgraad van kantoren, wijst het bredere nationale perspectief eerder op een verschuiving in de vraag naar specifieke soorten kantoren: hoogwaardige, duurzame gebouwen op toplocaties in stadscentra, met een sterke focus op gezondheid en welzijn. Kantoorgebruikers geven de voorkeur aan locaties die uitstekend bereikbaar zijn en waar alle mogelijke faciliteiten binnen handbereik zijn. Het draait niet alleen om minder vierkante meters, maar ook om een andere manier van gebruik van die ruimte op alternatieve locaties.
Er is momenteel een relatief beperkt aanbod van hoogwaardige kantoorruimte beschikbaar. Op plaatsen waar - haast toevallig - veel nieuwe kantoren tegelijkertijd beschikbaar zijn gekomen, zien we een grote interesse van potentiële gebruikers. Kantoren die niet aan deze hoge norm voldoen, worden tot nu toe niet serieus overwogen, waardoor veel organisaties geneigd zijn hun bestaande huurovereenkomsten te verlengen. Dit verklaart de huidige dominantie van de vijf grootste steden in de nationale kantorenopname, waar relatief veel hoogwaardige gebouwen te vinden zijn.
Jos Hesselink, Head of Research Netherlands
"We zien duidelijke polarisatie op de kantorenmarkt. Omdat bedrijven bij verhuizingen massaal kiezen voor hetzelfde type kantoorgebouwen, ontstaat er een selectieve opwaartse druk op de huurprijzen in het segment van hoogwaardige kantoorruimte. Deze prijsstijging komt bovenop andere kosten voor huisvesting en arbeid, waarmee bedrijven het afgelopen jaar te maken hebben gehad. Ze staan voor de uitdaging om economische onzekerheden zoals een mogelijke langere periode van beperkte economische groei af te wegen tegen de blijvende krapte op de arbeidsmarkt."
Met deze ontwikkelingen lijkt de Nederlandse kantorenmarkt een boeiende periode van verandering en aanpassing tegemoet te gaan, waarbij de nadruk ligt op hoogwaardige, moderne kantoorruimten op strategische locaties, in lijn met de veranderende behoeften van kantoorgebruikers.
