CONTACT US
Share: Share on Facebook Share on Twitter Share on LinkedIn I recommend visiting cushmanwakefield.com to read:%0A%0A {0} %0A%0A {1}
Whats Next agglomeratievoordelen Whats Next agglomeratievoordelen klein

Agglomeratievoordelen gaan niet alleen over schaal

Jos Hesselink • 19/10/2020
Het bericht dat we de komende weken niet naar kantoor kunnen valt mij zwaar. Kantoor is voor mij dé plek om samen te werken aan projecten, besprekingen te hebben en rustig te kunnen werken, maar vooral ook de plek om bij te praten met collega’s en mijn team; iets waar ik energie van krijg.

In een tijd als deze wordt het extra zichtbaar dat een kantorengebied juist aantrekkelijk wordt gemaakt door de diversiteit aan voorzieningen in het gebied zelf. Zonder de dagelijkse reuring aan het begin en einde van de dag evenals rond lunchtijd, ervaar je een kantorengebied zonder voorzieningen als een eenzame en koude plek waar je niet graag komt en zeker niet wilt verblijven. Het wordt hierdoor duidelijk dat de aanwezigheid van andere kantoren maar slechts één van de agglomeratievoordelen is. Het is de hele stad én vooral de ziel van de stad: de inclusieve stad, die bijdraagt aan productiviteit en werkgelegenheid. 

Econoom Alfred Marshall introduceerde in 1890 als een van de eerste wetenschappers de term agglomeratie. Een agglomeratie ontstaat wanneer bedrijven zich concentreren  in een gebied vanwege (sectorspecifieke) locatie- of urbanisatievoordelen zoals een gespecialiseerde arbeidsmarkt, de mogelijkheid om voorzieningen te delen of de mogelijkheid tot het creëren van kennis en informatie. Deze voordelen worden vaak gemeten in productiviteit en groei. 

Agglomeratiekracht lijkt een simpel begrip, groter is beter. De omvang van steden wordt snel gezien als de belangrijkste eigenschap voor agglomeratiekracht. Maar groter is niet per definitie beter. Grotere steden hebben meer verbindingen en hebben meer kans op agglomeratievoordelen. Maar ook relatief kleinere steden kunnen goed presteren als het gaat om productiviteit en werkgelegenheid. Juist de inhoudelijke verbinding in een stad op verschillende schaalniveaus is relevant, haar kwaliteit: de ziel van de stad.

Gebruiksvoorzieningen trekken, naast de klassieke agglomeratievoordelen (kantoor)bedrijvigheid aan en hebben direct een positief effect op de huurprijs. Oftewel, bedrijven zijn bereid meer te betalen voor een kantoor als deze voorzieningen (in ruime mate) aanwezig zijn in een stad, op minder dan 3 km van het kantoor. Inclusieve ruimte betaalt zich daarmee uit: hoge kwaliteit van openbare ruimte, veel restaurants, musea en theaters, trekt kantoorwerkgelegenheid aan en hierdoor ontstaat in de stad weer meer vraag naar diezelfde voorzieningen; een effect dat elkaar versterkt en in het kort urbanisatie heet. Dit geldt niet alleen voor de grote kantorensteden in de Randstad, maar wordt ook in het huurprijsniveau van bijvoorbeeld Enschede en Eindhoven aangetoond. Schaal heeft hier natuurlijk wel impact: hoe meer voorzieningen hoe meer impact op de bereidheid om een hogere huur te betalen, ook in absolute zin. Daarnaast blijft het zaak om ook buiten je eigen stad naar de regio te kijken en juist op dat schaalniveau balans te creëren in plaats van te concurreren.

Kantorengebieden als Papendorp en Riekerpolder zijn voorbeelden van gebieden die in de late jaren 90 zijn ontwikkeld zijn in respectievelijk Utrecht en Amsterdam met het idee meerdere tamelijk grote bedrijven die een kantoorlocatie zochten in een ‘nieuw’ te ontwikkelen kantorenlocatie te laten landen. Beide locaties zijn echter te ver van het centrum van de stad en (initieel) met gebrek aan eigen voorzieningen ontwikkelt waardoor klassieke agglomeratievoordelen wel konden worden benut (arbeidsmarkt, infra), maar de voordelen van de gebruiksvoorzieningen achterwege bleven. Het gebrek aan een inclusieve openbare ruimte met veel voorzieningen, is ook hier terug te vinden in het huurprijsniveau en maakt duidelijk hoe moeilijk het is om achteraf ‘afgescheiden’ gebieden alsnog te verbinden en een gebied aantrekkelijk te maken.

Een kantorengebied heeft de inclusieve stad nodig voor haar levensvatbaarheid en ook andersom. Het neemt een deel van de ontmoetingsfunctie binnen kantoren zelf over, faciliteert kennis- en informatieoverdracht en maakt dat mensen zich er thuis voelen en er graag verblijven. Multifunctionele gebieden voorkomen, zeker in de periode waarin we nu zitten, verloren en mogelijk lange termijn lege plekken.

Ik kijk ernaar uit om straks na een dag op kantoor weer met collega’s de kroeg in te gaan, met vrienden uit eten en/of naar theater te gaan en energie te halen uit alle mogelijkheden die de stad mij te bieden heeft.

Elke maand verschijnt er een column over een onderwerp dat gerelateerd is aan de waarde van de stad. Hierin staat een visie op de maatschappelijke relevantie van steden, stedelijke ontwikkeling en dus ook vastgoed. Deze visie komt tot stand vanuit intern onderzoek en dialoog met interne en externe stakeholders, in nauwe samenwerking met consultants en analisten uit ons Real Estate Strategy & Innovation team. Meer achtergrond is te vinden in de gelijknamige Insight: Agglomeratievoordelen gaan niet alleen over schaal.

Ziel van een stad

Value of a city
Ziel van een stad

Het is dé belangrijkste succesfactor voor het aantrekken van mensen, ideeën en kapitaal. Wat maakt een stad tot het hebben van een ziel en is die maakbaar? 

Bezoek de pagina

Pedestrians Walking Through Urban Setting
Agglomeratievoordelen gaan niet alleen over schaal

Tegenwoordig wordt het extra zichtbaar dat een kantoorgebied aantrekkelijk wordt gemaakt door de diversiteit aan voorzieningen in het gebied zelf. Een kantoorgebied zonder voorzieningen wordt ervaren als een eenzame plek waar men niet graag komt. Agglomeratievoordelen bieden in dit opzicht kansen voor Nederland. 

Bezoek de pagina

Ode aan de woningcorporaties
Ode aan de woningcorporatie

We staan voor een grote uitdaging om te zorgen dat wonen in de stad betaalbaar blijft en daarmee haar ziel behoudt en we ons verbonden voelen met de stad waarin we wonen.

Bezoek de pagina

Lees meer - Value of a city

Cushman & Wakefield Video
Insights

Duurzame karakter van de slimme stad

Steden passen steeds vaker slimme oplossingen toe om de energie- en milieudoelstellingen te behalen.
Jos Hesselink • 23/03/2022
Fysieke vrijheid card
Insights

Fysieke vrijheid en digitaal gemak

Steden ademen vandaag de dag de belofte van vrijheid en zelfbeschikking. Als woon-, werk- en leefomgeving zijn steden populairder dan ooit.
Jos Hesselink • 24/02/2022
E-commerce Logistics in Belgium in 2020
Insights

Bevoorrading van de stad

Er vindt een systemische verandering plaats in Nederland gericht op de manier waarop we consumeren en dus ook op de bevoorrading van alles wat we kopen.
Jos Hesselink • 27/01/2022
Lessen uit de woestijn card
Insights

Lessen uit de woestijn

Het hebben van woonruimte is een recht voor iedereen. Bij voorkeur op een fijne plek in een inclusieve omgeving met ruimte voor persoonlijke ontwikkeling en perspectief.
Jos Hesselink • 16/12/2021
Smart City card
Insights • Technology

De slimme Smart City

Een volledig digitale stad is als volledig thuiswerken door corona: alle spontaniteit en creativiteit verdwijnt als sneeuw voor de zon. Leven in de stad geeft pas energie als de stad bruist van activiteit en tegelijkertijd rust geeft wanneer je dat nodig hebt.
Jos Hesselink • 18/11/2021
Climate risk card
Insights • Sustainability / ESG

Kwetsbare systemen, kwetsbare stad

We zijn straks te laat als we er niet voor zorgen dat bij het waarderen van gebouwen het effect van klimaatrisico’s wordt meegenomen in voorspellende modellen.
Lucy Matchett • 29/09/2021
Urban Bike Share Rack
Insights

Beweegruimte in de stad

We bewegen te weinig. Zowel de stad als haar bewoners. Terwijl de bevolkingsdichtheid in de steden groeit.
Jos Hesselink • 27/07/2021
Kalverstraat card image
Insights

Kalverstraat anno 2030

De Kalverstraat als de aorta van het nieuwe business district dat zich ontwikkelt in het centrum van Amsterdam. Waar oude bedrijvigheid terugkomt in nieuwe vorm, want de zakenman en -vrouw is terug in de stad!
Jos Hesselink • 17/06/2021
City profiler image card
Insights

City profiler

Ruimtelijke beleidsmakers van steden kunnen we tegenwoordig beter zien als ‘city profilers’. Zij dienen de juiste verbanden te leggen om tot toekomstbestendige oplossingen te komen voor onze steden in de komende decennia.
Frank van der Sluys • 27/05/2021
De stad na COVID
Insights • Sustainability / ESG

De stad na COVID

COVID laat zien waar we kwetsbaar zijn. Tegelijkertijd brengt het ons inzicht in hoe we de leefbaarheid in onze steden op een toekomstbestendige manier moeten vergroten.  Anticiperend op bevolkingsgroei, klimaatverandering, gezondheid en onze aanhoudende behoefte om in steden te wonen, werken en verblijven.
Jos Hesselink • 22/04/2021
De Randstad loopt leeg card
Insights

De Randstad loopt leeg

De initiële oorzaak hiervan heeft alles te maken met vraag en aanbod. Al jaren is er een chronisch tekort aan betaalbare woningen in de Randstad, het economisch hart van Nederland.
Jos Hesselink • 25/03/2021
Auto de stad uit card
Insights • Sustainability / ESG

De auto de stad uit

De komst van de auto heeft de ruimtelijke ontwikkeling van onze steden en de infrastructuur in Nederland radicaal veranderd.
Jos Hesselink • 25/02/2021

VINDT U NIET WAT U ZOEKT?

Neem contact op met een van onze deskundigen.
With your permission we and our partners would like to use cookies in order to access and record information and process personal data, such as unique identifiers and standard information sent by a device to ensure our website performs as expected, to develop and improve our products, and for advertising and insight purposes.

Alternatively click on More Options and select your preferences before providing or refusing consent. Some processing of your personal data may not require your consent, but you have a right to object to such processing.

You can change your preferences at any time by returning to this site or clicking on Privacy & Cookies.
MORE OPTIONS
AGREE AND CLOSE
These cookies ensure that our website performs as expected,for example website traffic load is balanced across our servers to prevent our website from crashing during particularly high usage.
These cookies allow our website to remember choices you make (such as your user name, language or the region you are in) and provide enhanced features. These cookies do not gather any information about you that could be used for advertising or remember where you have been on the internet.
These cookies allow us to work with our marketing partners to understand which ads or links you have clicked on before arriving on our website or to help us make our advertising more relevant to you.
Agree All
Reject All
SAVE SETTINGS